Ailede sevilen birinin kanser tanısı alması ve tedavi süreciyle birlikte ailenin de yaşam biçiminde değişim başlar. Aile üyelerinin bir bütün olarak zor günlerde başa çıkma becerisine göre yeni sürece birlikte uyum sağlama ve yönetme biçimi de aileden aileye farklılık gösterir. Sağlıklı ailelerin aileyi etkileyecek yeni duruma uyum sağlamaları beklenir. Kısacası, kriz anında pozitif bir şekilde baş etme becerisi gelişmiş bir ailenin kanser hastasına da kuşkusuz oldukça faydası olacaktır.
Sağlıklı ailelerde aile üyeleri birbirine bağlı olur. Açık iletişim vardır. Her aile üyesi kendi sorumluluğunu aldığı için herkes kendine düşen pay doğrultusunda hasta için elinden gelenin en iyisi ne ise onu yapacaktır. Bunlar, birlikte kaliteli zaman geçirmek, hastanın istediği yemeği yapmak, maddi destekte bulunmak, etkili iletişimde bulunmak, arkadaşları sürece dahil etmek gibi detaylandırılabilir.
Dayanışmanın Önemi Nedir?
Aile birliğine önem veren ailelerde, aile üyeleri sadece ailenin bir arada tutulmasını değil, aynı zamanda diğer aile fertlerinin durumuna da önem verirler. Ayrı tutmazlar. Dolayısıyla, aile bireyleri birbirleriyle görüşmeyi duygusal olarak isterler. Vazife olarak görüşmek istemezler. Bu sebeple ailedeki kanser hastasının en istediği ve ihtiyaç duyduğu şeylerden biri ailesini yanında hissetmesi olacaktır. Aynı şekilde birbirine bağlı aile üyelerinin de hasta için bir şey yapabilmesi ailenin diğer fertlerinin kendilerini iyi hissetmesine ve işe yaradım duygusu yaşamalarına sebep olacaktır. Özetle, aile içi dayanışmanın iki taraf için de önemi vardır.
Hasta Yakını Neler Yapabilir?
Dolayısıyla ailede bir kanser hastası varsa, hastanın en ihtiyaç duyduğu şeylerden biri sevgiyi, güveni ve şefkati hissettiği kendi aile ortamında bulunmaktır. Hasta tedavisi dolayısıyla ev ortamında bulunamıyor hastanede günlerini geçiriyorsa, hastanızın yanında olduğunu hissettirecek davranışlarda bulunabilirsiniz. Bunlar,
- Doktorunun bilgisi dahilinde, evinizde pişirdiğiniz sevdiği bir yemek
- Ziyaret saatlerinde yanında bulunup, hastane ortamında sevdiği bir aktiviteyi yapmak. Örneğin, dizi, film seyretmek, sohbet etmek, istediği kitap, oyuncakları götürmek, hediye almak, beraber dua etmek, market alışverişi yapmak vb.
- Fiziksel olarak yanında bulunamıyorsanız görüntülü görüşme gerçekleştirmek, varlığınızı ve yalnız olmadığını bilmesini sağlamak
- Alınması gereken tıbbi malzeme, ilaç vs. işlerini yapmak
- Tedavi sürecinde ulaşım kısmını desteklemek, aracınızla kolaylık sağlamak
- Dış işlerle ilgilenmek, bürokratik süreçleri yönetmek
Hasta İle İletişim Dili Nasıl Olmalıdır?
‘Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır’ misali, konuşma diliniz de sevecen, olumlu ve güven verici olmalıdır. Asla abartı ve hastanızın kapasitesi üzerinde söylemlerde bulunmamalısınız. Örneğin,
- Hastaların en sevmedikleri sözlerden bazıları ‘sen çok cesursun’, ‘neleri aşmadın da bunu da mı aşamayacaksın?’ gibi hastaya yüklenici sözlerdir.
- Bunların yerine hastanıza yüreklendirici sözler söylemeyi tercih edin. ‘Seni tedavinin gerektirdiklerini ve üstüne düşeni yaptığın için, çaban için takdir ediyorum’ gibi sözler yüklenici değil gerçekçi, samimi ve motive edici sözlerdir.
- Mutlaka odadan ayrılırken sevgi sözcükleri kullanın. ‘Yarın görüşürüz seni seviyorum’, ‘yarın da güzel kalplimle buluşmak için sabırsızlanıyorum’ gibi motive edici aynı zamanda duygunuzu paylaştığınız anlamlı sözlerle hastanızın yüzünün gülmesini sağlayabilirsiniz.
- Esprili söylemler de oldukça işe yarar, stersi azaltır. Hastanızla aranızdaki samimiyet dozuna göre kullanabilirsiniz.
Arkadaşlar Hasta Yakını mıdır?
Bazı kişiler için arkadaşıyla kurduğu ilişki kan bağı olmamasına rağmen ailenin bir ferdi kadar yakın olabilmektedir. Kişi öyle hisseder ve paylaşım derindir. Dolayısıyla hastanızın bu tip kendini çok yakın hissettiği arkadaşları varsa onları da psikososyal destek dediğimiz desteği vermelerine ve böylelikle tedaviye sosyal açıdan katkı sağlamalarına yardımcı olabilirsiniz.
Arkadaşlar Psikososyal Destek Olarak Neler Yapabilirler?
- Arkadaşlar, hastayı ziyaret edemeyen iş arkadaşları, sınıf arkadaşları, müdürü, öğretmeni, evcil hayvanı vb. ile video çekimi düzenleyebilirler. Böylelikle ziyarete gelemeyen kişiler de kendilerini iyi hissedecek bir paylaşım yaşamış olur.
- Aynı şekilde artık günümüzde mektup yazmak pek kalmasa da hastanıza mektup yazmak da iyi bir fikirdir. Hastane odasında bu tip küçük gözüken şeyler çok kıymetli olabilmektedir.
- Arkadaşlar oda ziyareti yapamadıklarında, hastanın oda camının önüne gelerek uzaktan birbirlerini görüp telefonla görüşebilirler.
Bu yazının amacı, aslında ne kadar çok şey yapılabileceğini size göstermek ve örnekleri çoğaltarak yaratıcılığınıza bırakıp hastanızın ve kendinizin süreçte beraber olduğunu hissetmenizdir. Kısacası, şüphesiz ki hasta yakını olarak sizlerin de hastaya olumlu katkısı oldukça fazladır.
